Lai Châu- một tỉnh miền núi có hơn 30 dân tộc anh em cùng chung sống, mỗi dân tộc với một bản sắc văn hoá độc đáo riêng đã tạo nguồn cảm hứng vô tận cho hoạt động sáng tác văn học nghệ thuật nói chung và cho nghệ thuật biểu diễn nói riêng. Suốt 5 năm qua (2005- 2010), nghệ thuật biểu diễn với hai mảng: nghệ thuật biểu diễn chuyên nghiệp và nghệ thuật biểu diễn quần chúng đã có những bước tiến rõ rệt, phục vụ tốt các nhiệm vụ chính trị của Đảng và Nhà nước, đáp ứng được niềm tin yêu của bà con các dân tộc trong tỉnh.
Nghệ thuật biểu diễn chuyên nghiệp gồm hai đội: ca múa nhạc và nghệ thuật chèo thuộc Đoàn Nghệ thuật tỉnh. Các nghệ sỹ đã vượt lên những khó khăn, thiếu thốn về kinh phí, đội ngũ, cơ sở vật chất, phương tiện vận chuyển… để đáp ứng kịp thời nhiệm vụ chính trị và các hoạt động Văn hoá, Thể thao, Du lịch diễn ra trong năm. Đoàn đã xây dựng chương trình ghi hình phát sóng phục vụ nhân dân trong các dịp lễ, tết, ngày kỷ niệm; biểu diễn phục vụ các cơ quan, ban ngành, đoàn thể của tỉnh, phục vụ nhiều hội nghị, hội thảo thu hút đầu tư, tiếp đón các đoàn khách TW, phái đoàn nước ngoài đến làm việc tại Lai Châu… Đội ca với số lượng còn ít nhưng các ca sỹ như: Minh Tuấn, Thanh Hương, Thu Huyền, Thành Long, Lộc Tuấn đã nỗ lực hết mình tham gia tất cả các chương trình nghệ thuật trong và ngoài tỉnh. Các nghệ sỹ đã gạt bỏ những vướng mắc đời thường để mỗi lần bước lên sân khấu họ thực sự đã thăng hoa. Với chất giọng tốt, nội tâm sâu sắc, tâm hồn nhạy cảm, các nghệ sỹ đã truyền được những rung cảm của mình tới người nghe. Minh Tuấn với các ca khúc: Đường chúng ta đi, Bác về một sớm mùa thu, Nao nao Thác Bà…; Thanh Hương với Cánh cò bên nôi, Cô gái Mường Lò, Mù Cang Chải quê em đó …; Thu Huyền với Lai Châu một vùng quê… trở thành một phần không thể thiếu trong các chương trình biểu diễn ca nhạc, chiếm được cảm tình của đông đảo người xem. Các nghệ sỹ cũng rất nâng niu, trân trọng khi thể hiện những giai điệu trữ tình, mang đậm bản sắc của vùng cao Lai Châu do các nhạc sỹ trong tỉnh sáng tác như: Ngọc Bái, Dương Nhâm, Dương Soái, Hoàng Công Dung, Hoàng Xô, Âu Hợp, Thanh Bình… Ngoài việc biểu diễn ở các huyện gần như Văn Yên, Yên Bình, Văn Chấn… đoàn đã có những chuyến lưu diễn tận các xã vùng cao như Mù Cang Chải, Trạm Tấu. Tuy có nhiều khó khăn nhưng bù lại là tấm lòng yêu mến của bà con dân bản. Nhiều chương trình biểu diễn, các nghệ sỹ chưa kịp ăn cơm, chưa kịp thay trang phục mà bà con đến xem đã đông nghịt, khán giả tràn lên sân khấu khiến các nghệ sỹ khi thay xong trang phục phải lách qua khán giả để lên sân khấu chỉ còn rộng chừng 2m. Các nghệ sỹ đã nỗ lực hết mình để mỗi năm có thể đảm bảo trên 100 chương trình, đi tới tất cả các huyện trong toàn tỉnh. Với trên 20 con người thì hoàn thành lượng công việc trên cũng đã là sự chứng nhận cho lòng yêu nghề, sự đam mê trong công việc và tinh thần trách nhiệm của người nghệ sỹ.
Để duy trì được nghệ thuật truyền thống (hát chèo) các diễn viên trong đoàn nghệ thuật đã phải nỗ lực đảm trách nhiều vai trò, lúc đứng trong đội chèo, lúc bổ sung sang đội ca múa nhạc. Những tên tuổi làm nên sự thành công cho nghệ thuật chèo Lai Châu phải kể đến: NSƯT Đoàn Liên, NS Thanh Hằng, NS Thu Huyền… Sau hơn 5 năm kể từ Hội diễn Chèo toàn quốc năm 2005, đội đã tiến hành tuyển chọn, bổ sung diễn viên, kiện toàn đội ngũ cán bộ lãnh đạo đội, tiếp tục hoàn thiện vở “Bình yên trở lại” (Tác giả và đạo diễn Huyền Thanh); chủ động sưu tầm, đặt lời mới và dàn dựng 5 tiết mục dân ca, đưa vào phục vụ nhiệm vụ chính trị và các lễ hội của tỉnh, tiến hành thay vai, khôi phục thành công vở chèo “Con đò của mẹ”, tái hiện chương trình “Xẩm chợ” phục vụ cho lễ hội khám phá Thác Bà 2009. Đặc biệt vở chèo “Đoàn Ngự sử ở Lục Yên Châu” (Kịch bản văn học- Tạ Xuân Hiếu, kịch bản chèo- Hoài Giang, Đạo diễn Đàm Vinh- Hà Quốc Minh) được lựa chọn tham gia hội diễn chèo toàn quốc 2009 tại thành phố Hạ Long- Quảng Ninh, đã làm cho bạn bè đồng nghiệp rất đỗi ngạc nhiên, bởi đây là đơn vị nghệ thuật chèo duy nhất còn lại trên đại ngàn của núi rừng Tây Bắc. Vở diễn đã thể hiện sự hoà quyện của nghệ thuật chèo truyền thống với bản sắc văn hoá các dân tộc vùng đất Hắc Y- Đại Kại- Lục Yên Châu, tạo nên vẻ đậm sắc, lộng lẫy mà vẫn đằm thắm, mượt mà.
Riêng về mảng nghệ thuật biểu diễn quần chúng những năm qua đã có những tác động tích cực đến đời sống văn hoá của bà con nhân dân. Từ năm 2005 đến nay, chỉ với 10 cán bộ nghệ sỹ, diễn viên; đội văn nghệ quần chúng thuộc Trung tâm văn hoá tỉnh đã phục vụ trên 2000 buổi biểu diễn nghệ thuật quần chúng, sinh hoạt các CLB nghệ thuật, phục vụ các nhiệm vụ chính trị của tỉnh, các nhu cầu sinh hoạt văn hoá tinh thần của nhân dân trong tỉnh. Với những nội dung hoạt động cơ bản như: chương trình văn nghệ cổ động phù hợp với đợt tuyên truyền, các tiểu phẩm có tính chuyên đề (ATGT, phòng chống HIV- AIDS, phòng chống bạo lực gia đình…), các bài tuyên truyền miệng trên sân khấu, tuyên truyền bằng xe thông tin lưu động trên các tuyến đường trong thành phố, tổ chức các buổi triển lãm nhỏ thông qua các hình ảnh, tranh cổ động để phục vụ các chủ đề… đội đã thực hiện tốt nhiệm vụ tuyên truyền các chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của nhà nước. Thời gian qua, đội Thông tin lưu động (TTLĐ) tỉnh đã biết khắc phục nhược điểm- phát huy ưu điểm bằng cách bám sát cơ sở; vận dụng tính xã hội hoá về văn hoá để phối hợp chặt chẽ với địa phương; bồi dưỡng, hướng dẫn cho các đội văn nghệ cơ sở tham gia các chương trình của đội, thu hút lượng người đến xem tăng từ 45 đến 50%, góp phần giảm bớt chi phí của đội TTLĐ.
Đội văn nghệ quần chúng cũng làm tốt công tác tổ chức quản lý- hướng dẫn hoạt động cho các CLB: người cao tuổi, cựu chiến binh, cựu thanh niên xung phong tham gia hoạt động phong trào văn nghệ. Đặc biệt đội văn nghệ quần chúng đã chủ động làm việc với các cơ quan, đơn vị trên địa bàn thành phố Lai Châu, tiến hành tổ chức thành lập các đội văn nghệ quần chúng công nhân viên chức (CNVC), tác động trực tiếp tới đời sống tinh thần CNVC, tạo môi trường văn hoá ổn định, lành mạnh ở các cơ sở như: Trường Chính trị, Thanh tra tỉnh, Sở Tài Chính, Ngành Y tế, Ngành Xây dựng…
Tiết mục biểu diễn trong chương trình Du lịch về Nguồn
Nhìn một cách khách quan, các chương trình biểu diễn văn nghệ quần chúng và lưu diễn được đông đảo khán giả đến xem và cổ vũ nhiệt tình. Bằng lời ca tiếng hát của mình, bằng những tiểu phẩm, những bài tuyên truyền; các anh chị đã khơi dậy phong trào văn nghệ ở địa phương, làm tươi mới đời sống văn hoá tinh thần của bà con ở tận những thôn bản xa xôi nhất. Nguyễn Xuân Giáp, Lê Bích Nhuần, Trần Đình Thịnh… là những cái tên được lãnh đạo địa phương và bà con nhân dân quý mến. Với nội dung ca ngợi quê hương, đất nước, con người Lai Châu; nhiều ca khúc hay do các nhạc sỹ tỉnh nhà sáng tác như: Ngọc Bái, Dương Soái, Dương Nhâm, Âu Hợp, Quách Hùng, Hoàng Xô, Hoàng Công Dung, Lê Anh Phương… được ưu tiên biểu diễn. Những ca khúc như: Lai Châu một vùng quê, Đêm Mường Lò, Lai Châu của tôi, Anh có vào Nghĩa Lộ với em không… đã giúp cho khán giả thêm yêu, thêm quý những vẻ đẹp, sự đổi mới về quê hương mình; nhen lên trong lòng người xem niềm tự hào về vùng đất Lai Châu thân yêu qua những lời ca tiếng hát mộc mạc, giản dị nhưng đầy cảm xúc. Các nhạc sỹ trong tỉnh cũng rất quan tâm sáng tác những tác phẩm có nội dung tuyên truyền theo định hướng của Đảng và Nhà nước, đã tác động mạnh mẽ, sâu sắc đến bà con nhân dân các vùng miền. Ví như ca khúc Đừng tiếc nữa của nhạc sỹ Vũ Trọng Quý thực sự đã tác động đến nhận thức, trách nhiệm của từng người trước tệ nạn ma tuý đang ngày càng lan rộng, dần trở thành một hiểm hoạ.
Trong 5 năm qua, phong trào văn nghệ quần chúng của các dân tộc đã được duy trì hoạt động đúng trọng tâm đã đẩy mạnh các loại hình văn nghệ dân gian truyền thống, phát huy vai trò của các nghệ nhân tích cực hoạt động, đã phát hiện, nâng cao được nhiều làn điệu dân ca, dân vũ và nhạc dân tộc đặc sắc, độc đáo phục vụ trực tiếp nhu cầu văn hoá của đồng bào, tạo được môi trường văn hoá lành mạnh, ổn định góp phần thúc đẩy mạnh mẽ các phong trào thi đua yêu nước ở cơ sở…
Phía trước còn nhiều khó khăn, nhưng toàn bộ cán bộ nghệ sỹ, diễn viên của mảng nghệ thuật biểu diễn sẽ vượt qua để mang những điệu múa câu hò, những ca khúc đã đi cùng năm tháng của các tác giả địa phương và trung ương- ngợi ca quê hương- đất nước- con người trên mảnh đất Lai Châu yêu thương và mọi miền Tổ quốc; để những làn điệu chèo, những tiểu phẩm vui, ý nghĩa tiếp tục bay cao, bay xa; thực sự là món ăn tinh thần của cán bộ, chiến sỹ và bà con các dân tộc trong tỉnh./.