Cánh đồng bản Hát, xã Hát Lừu được coi là một trong những cánh đồng đẹp nhất huyện Trạm Tấu- Yên Bái. Bởi giữa cánh đồng thẳng cánh cò bay có dòng Nậm Tung thơ mộng với những chiếc lướng cùng năm tháng đã đi vào bao tác phẩm văn học của các nhà văn, nhà báo. Hát Lừu là niềm tự hào của Trạm Tấu bởi sự bình yên và là xã được huyện chọn làm xã điểm xây dựng nông thôn mới. Nhưng sau cơn lũ ống lịch sử xảy ra rạng sáng ngày 11/10/2017, tất cả đã bị nhấn chìm trong bùn đất. Hát Lừu thảm thương và đau đớn.
Về Hát Lừu giữa lúc bản Thái đang gồng mình chống lũ, khắc phục hậu quả thiên tai, cả một cánh đồng trắng bùn đất, ngổn ngang gốc cây to nhỏ, đất đá nham nhở. Con đường bê tông được ví như dải lụa cũng tan hoang với những hố bùn, đất, đá, gốc cây lẫn lộn. Người dân lộ rõ sự mệt mỏi, căng thẳng sau hai ngày oằn mình chống lũ. Anh Hoàng Văn Đoàn thôn Búng Tàu gạt nước mắt chia sẻ: “Đêm đang ngủ, nghe tiếng đất lở, đá va vào nhau rầm rầm, bừng tỉnh giấc thấy nước trắng trước nhà, sôi sục hôi tanh mùi bùn đất. Tả luy dương bên cạnh đổ ập xuống, cả nhà vợ chồng con cái ôm nhau chạy sang hàng xóm. Sớm hôm sau lần mò về nhà, nhìn trong bản thấy mấy nhà sập tan tành, nhà mình cũng tan hoang. Từ bé đến giờ mới thấy một cơn lũ ống kinh hoàng như vậy, nghe tiếng suối sôi sùng sục đã rợn người. Nhà hàng xóm ông Năm đã chết và mất tích cả nhà, đau thương quá.”
Bản Hát ngập ngụa trong bùn đất, dòng suối sau cơn thịnh nộ trở lại với dòng chảy lặng lẽ, cánh đồng không còn là cánh đồng mà là bãi bùn, bãi cát, là một bãi tạp nham theo đúng nghĩa của nó. Mệt mỏi, đau thương hiện rõ trên từng gương mặt người dân bản Thái. Có lẽ, người đau nhất bản Thái này chính là anh Lò Văn Mười. Xa nhà mưu sinh với ước mơ giúp đỡ gia đình có cuộc sống sung túc hơn. Khi hay tin quê nhà có lũ, anh tức tốc trở về. Sau một ngày vật lộn với con đường 174 Nghĩa Lộ- Trạm Tấu, trèo qua gần 40 điểm sạt lớn nhỏ mới về đến nhà, những nhà không còn là nhà mà chỉ còn là đất, bùn, nước và 5 thành viên trong gia đình gồm bố, anh, chị và các cháu đã mất tích. Nỗi đau gặm nhấm từng ngày nặng nề khi lần lượt tìm thấy thi thể của người nhà anh. Vành khăn trắng nặng trĩu, nước mắt dường như đã cạn. Nhìn bản làng tiêu điều đến nỗi không thể tin nổi sẽ có phép màu để người thân của anh Mười trở về. Anh chỉ nói được hai câu “Đau lắm”. Người dân bản Thái chỉ còn biết ôm anh Mười vào lòng để chia sẻ nỗi đau này, vì không ai có thể cất được thành lời trước mất mát quá lớn của anh.
Ông Lò Văn Phương đã gắn bó gần hết đời người với mảnh đất này, đôi mắt ứa nước chia sẻ: “Nhìn bản làng tan hoang tiêu điều tôi đau lòng lắm, còn nỗi đau nào hơn là mất người, mất của trong gang tấc. Sống ở đây đã hơn 60 năm rồi, tôi mới thấy một cơn lũ ống kinh hoàng đến vậy”. Còn bà Lò Thị Inh đôi mắt đỏ hoe: “Mất hết rồi cô ạ, ao cá, trâu bò, lợn gà, giờ nhà 10 khẩu không biết làm sao. Bản làng sẽ sống ra sao khi mùa chưa kịp gặt đã trắng tay”.
Bản Thái Hát Lừu còn ngổn ngang đất đá. Nỗi đau chồng lên nỗi đau, thiệt hại chồng thiệt hại. 9 người chết và mất tích, 6 người bị thương, toàn bộ hoa màu ở cánh đồng gần 20 ha đang vào mùa thu hoạch bị xóa trắng, trâu, bò, gia súc, gia cầm, ao cá mất trắng, 11 nhà phải di dời, cả bản ngập trong bùn.
Ngay khi lũ đi qua, dưới sự chỉ đạo của Thường trực Huyện ủy, HĐND, UBND huyện, cán bộ công chức, lực lượng vũ trang, đoàn viên thanh niên cả huyện với trách nhiệm, với sự sẻ chia đùm bọc đã về Hát Lừu chung tay giúp đồng bào bản Thái khắc phục vết thương bão lũ. Người Việt Nam với truyền thống yêu nước, thương nòi luôn được phát huy và tỏa sáng khi đứng trước khó khăn, thử thách. Vùng cao Trạm Tấu, bản Thái Hát Lừu những ngày vừa qua cũng vậy. Đồng bào không đơn độc trong đau thương và mất mát, mà trong đau thương ấy đã thấy được sự quan tâm của các cấp, các ngành, thấy được nghĩa tình của đội ngũ cán bộ công chức, viên chức toàn huyện, đặc biệt là các chiến sĩ lực lượng vũ trang nhân dân.
Trong những ngày bão lũ, lực lượng Ban Chỉ huy Quân sự (BCHQS) huyện, Công an huyện thường xuyên ở Hát Lừu. Từ 3h sáng ngày 11/10/2017, khi cơn lũ ống lịch sử đổ vào bản Hát, những người lính vùng cao, những chiến sĩ Công an nhân dân đã giúp dân vận chuyển đồ đạc, di dời người và tài sản đến nơi an toàn, làm “hàng rào chắn sống” giúp dân di chuyển qua nơi nguy hiểm. Lực lượng vũ trang đóng ở địa phương không đông nhưng các anh chia nhỏ lực lượng để đảm bảo nơi nào cũng có thể ứng cứu cho người dân. Cơ động ở nhiều điểm, tìm kiếm nạn nhân mất tích dọc hai bên bờ suối, san gạt nền nhà, nền đường đảm bảo giao thông đi lại, việc nào nặng các anh chọn, nơi nào khó nhất các anh đến. An ủi người già, yêu thương trẻ nhỏ, san sẻ nỗi đau bằng sự chân thành nhất của những người lính. Miếng lương khô, chai nước lọc dắt bên mình, họ làm tất cả những gì có thể để nhanh chóng giúp người dân ổn định cuộc sống.
Không còn là những chú bộ đội, chú công an nghiêm nghị siết chặt quân luật, về với dân các anh đã là con, là cháu. Họ giúp dân bằng tất cả những gì mình có, khẳng định chân lý, “Quân đội nhân dân trung với nước, hiếu với dân; Công an nhân dân vì nước quên thân, vì dân phục vụ”. Màu áo xanh, sao vàng đã làm ấm lòng đồng bào vũng lũ. Đồng chí Dương Trung Viên- Chính trị viên phó BCHQS huyện Trạm Tấu chia sẻ: “Ngay sau khi có tin lũ dữ, lực lượng BCHQS huyện, Công an huyện đã chia thành nhiều đội, cơ động trong địa bàn toàn huyện để ứng cứu cho nhân dân. 2 ngày chứng kiến nỗi đau của người dân, chúng tôi rất đau lòng. Đơn vị đang làm hết sức những gì có thể giúp địa phương khắc phục hậu quả lũ ống”.
Lãnh đạo huyện Trạm Tấu với trách nhiệm của những người “chèo lái con thuyền” trước sóng gió không một ngày nghỉ ngơi. Tất cả các đồng chí trong Ban Thường vụ mỗi người một nhiệm vụ, thường xuyên về các điểm sạt lở kiểm tra, đôn đốc công tác khắc phục, đến các gia đình bị thiệt hại chia sẻ, động viên; động viên tinh thần cán bộ công chức, viên chức cả huyện dốc lòng, dốc sức khắc phục vết thương bão lũ.
Lũ đi qua, ngôi nhà nào, con đường nào ở Bản Hát cũng ngập ngụa bùn đất, nhà bà Hoàng Thị Miền ở thôn Hát 2, xã Hát Lừu cũng nằm trong diện di dời khẩn cấp. Suốt 3 ngày cán bộ, giáo viên, viên chức cả huyện đã giúp đỡ gia đình san gạt nền đất, gặt lúa còn sót lại sau trận lũ, di dời nhà cửa. Những thầy cô giáo chuyên bảng đen, phấn trắng, những cán bộ ngân hàng, thuế, kho bạc, tài chính chuyên với tính toán ngân sách, những nghệ sĩ không chuyên trên sân khấu… hôm nay đều lấm lem bùn đất, không một lời ca thán, tất cả bằng sự đồng cảm, sẻ chia, mọi người lao động hết mình với ước mong dân sớm ổn định cuộc sống. Đáng trân quý có những thầy giáo trẻ như thầy Đoàn Mạnh Hùng- Giáo viên Trường Phổ thông Dân tộc bán trú TH&THCS xã Bản Mù, vừa qua nỗi đau mất đi người thân, vẫn luôn kề cận với đồng bào trong những ngày khắc phục hậu quả bão lũ. Thầy Hùng nghẹn ngào: “Không có sự đồng cảm nào bằng sự đồng cảm của người vừa trải qua nỗi đau mất đi người thân, tôi cũng vậy, tôi hiểu nỗi đau này, nên sẵn sàng cùng cán bộ trong trường giúp dân khắc phục với ước mong, hành động nhỏ nhưng có thể an ủi chia sẻ với những mất mát của đồng bào vùng lũ”. Bà Hoàng Thị Miền xúc động nói “Thiên tai mất mát nhiều, nhưng có sự giúp đỡ nhiệt tình của mọi người giúp gia đình vượt qua khó khăn, tôi thấy mình được an ủi, động viên. Rất cảm ơn tình cảm của mọi người dành cho gia đình trong những ngày qua”.
Hát Lừu qua những ngày giông bão. Các tổ chức, đoàn thể, cá nhân trên cả nước không ngại nguy hiểm với tinh thần tương thân tương ái đã về với Hát Lừu chia sẻ đau thương mất mát với người dân. Những điều đáng trân quý từ nghĩa Đảng với lòng dân cả nước đã giúp đồng bào Hát Lừu nguôi ngoai nỗi đau. Trân trọng nghĩa cử của những người bạn chưa một lần đến vùng núi khó khăn này nhưng nghe trên thông tin đại chúng đã không quản đường xá xa xôi, nguy hiểm, mang những phần quà hỗ trợ như chăn, quần áo, gạo, vật dụng sinh hoạt thường ngày và cả tiền mặt để giúp đồng bào vượt qua khó khăn như bà con xã Xuân Ái- Văn Yên; các đoàn thiện nguyện của các tỉnh Vĩnh Phúc, Hà Nội. Đặc biệt là đoàn văn nghệ sĩ thuộc Câu lạc bộ Văn nghệ sĩ thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội. Các huyện bạn Bắc Yên- Sơn La… Nghĩa tình của đồng bào cả nước đã khiến con người nơi đây cảm thấy ấm lòng. Anh Nguyễn Đức Sơn- Trưởng đoàn thiện nguyện đồng bào xã Xuân Ái- Văn Yên chia sẻ: “Tôi chưa một lần lên Trạm Tấu, nhưng qua phương tiện thông tin đại chúng tôi biết đồng bào gặp rất nhiều khó khăn Với tinh thần lá rách ít đùm lá rách nhiều, chúng tôi lên đây chia sẻ chút tấm lòng của mình với mong muốn bà con nhanh chóng ổn định cuộc sống”.
Ông Lò Văn Chiến- Chủ tịch UBND xã Hát Lừu cho biết: “Sau lũ ngày nào cũng có những đoàn tình nguyện trong cả nước đến tặng quà cho bà con, Hát Lừu đã nguôi ngoai những giọt nước mắt. Nghĩa cử cao đẹp của đồng bào cả nước đã là nguồn động viên tinh thần to lớn giúp nhân dân trong xã vượt qua khó khăn”.
Cơn lũ ống, lũ quét lịch sử ngày 11/10 vừa qua đã làm Trạm Tấu hứng chịu thiệt hại quá lớn. 13 người dân thiệt mạng và mất tích, 7 người bị thương, 26 nhà bị sập trôi hoàn toàn, 52 nhà bị sạt lở phải tháo dỡ di dời; giao thông tê liệt trong 3 ngày, các tuyến đường liên xã, liên thôn bản sạt lở khoảng 35.000 m3; 4 cầu bị trôi, 5 cầu, 79 công trình thủy lợi bị hư hỏng; đổ gẫy 11 cột điện;. gần 100 ha hoa màu của người dân bị vùi lấp cùng với rất nhiều gia súc, gia cầm chưa thể thống kê. Trong đó, đau thương nhất là rốn lũ Hát Lừu với 8 người chết, 11 nhà sập trôi hoàn toàn và hơn 20 ha hoa màu đang vào vụ bị vùi lấp. Nhưng đau thương đã và đang dần được khắc phục, Trạm Tấu đang nỗ lực hết mình để hàn gắn vết thương.
Chứng kiến những ngày cơn lũ đi qua huyện vùng cao Trạm Tấu, chúng tôi xót lòng trước hoàn cảnh của những hộ dân nghèo sau một đêm bỗng chốc trắng tay, mới thấy cơn thịnh nộ của thiên nhiên quả thật không thể coi thường. Càng đau lòng hơn khi nghĩ đến sự ra đi mãi mãi của đồng nghiệp trẻ thường trú Thông tấn xã Việt Nam tại Yên Bái trong cơn lũ làm sập cầu Ngòi Thia. Anh ra đi khi dòng tin, nhiệt huyết tuổi trẻ cho nghề còn dang dở. Chúng tôi chỉ biết dặn lòng mình cầu cho anh an nghỉ nơi chín suối, và chúng tôi, những người cầm bút sẽ tiếp tục sự nghiệp còn dang dở của anh. Lũ đi qua, nỗi đau ở lại, nhưng hôm nay nhờ sự vào cuộc của các cấp, các ngành, vùng cao TrạmTtấu cũng đang dần hồi sinh. Ngọn lửa nghĩa tình đã xua tan đi nỗi đau của huyện vùng cao này. Tin tưởng nghĩa tình của Đảng và sự sẻ chia của đồng bào cả nước sẽ làm ấm lòng người dân nơi đây.